Jeśli chcemy żyć w czystym, zdrowym środowisku, musimy przyjrzeć się naszym nawykom i wprowadzić nowe, również te związane z odpadami, w tym przestrzeganie zasady 3R. Warto przy tym zapoznać się z ideą upcyklingu (wytwarzania z odpadów nowych produktów, o wyższej jakości niż produkty pierwotne) i filozofią zero waste (zero odpadów).
Autorka: Anna Książek
Cele główne
Zapoznanie z różnymi sposobami ekologicznego radzenia sobie z nadmiarem śmieci.
Cele szczegółowe
Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki:
Zapoznają się z zasadą 3R (reduce, reuse, recycle).
Zapoznają się z zasadami segregacji śmieci.
Zostają zainspirowani do stosowania upcyklingu.
Zadanie domowe
Uczestnicy i uczestniczki przynoszą na warsztat rzeczy, które wydają się już niepotrzebne: kartony, butelki, zużyte opakowania itp.
1. Bingo (ćwiczenie).
Każdy uczestnik i uczestniczka otrzymuje kartę do ćwiczenia. Zadanie polega na znalezieniu na sali osoby, która spełnia dane kryterium (na przykład w jej domu używa się wielorazowych toreb na zakupy). Imię znalezionej osoby należy wpisać do odpowiedniej rubryki. Wygrywa ten, kto najszybciej wypełni wszystkie pola imionami, przy czym każdą osobę można wpisać do tabelki tylko raz.
BINGO - Znajdź osobę, która:
Używa podczas zakupów toreb wielorazowych zamiast foliowych reklamówek.
……………………………..
Segreguje śmieci.
……………………………..
Wybiera zwykle produkty lokalne, wyprodukowane blisko domu, np. kupuje warzywa i owoce na targu.
……………………………..
Na zakupy zabiera listę sprawunków – nie kupuje zbędnych rzeczy.
……………………………..
Używa akumulatorów zamiast zwykłych baterii.
……………………………..
Nie korzysta z papierowych ręczników, używa ręczników z tkanin.
……………………………..
2. Tak i nie (ćwiczenie)
Powieś kartkę z napisem „tak” na jednej ścianie oraz „nie” na przeciwnej. Następnie odczytuj kolejno zamieszczone poniżej stwierdzenia. Zadaniem uczestników i uczestniczek spotkania jest ustawienie się na linii pomiędzy „tak” i „nie”, w zależności od tego, w jakim stopniu zgadzają się z danym stwierdzeniem. Przed przeczytaniem kolejnego zdania daj im czas na podzielenie się swoimi opiniami i argumentami. Poproś o uzasadnienie przede wszystkim osoby stojące na skrajnych pozycjach.
Przykładowe stwierdzenia:
Lepiej naprawić zepsuty telewizor niż kupować nowy.
Lepiej wybrać napój w opakowaniu plastikowym, które jest lekkie i nie potłucze się, niż w szklanym.
Powinniśmy kupować produkty w małych opakowaniach, bo te w dużych mogą nam się zepsuć lub przeterminować zanim je zużyjemy.
Segregowanie odpadów powinno być obowiązkowe.
Sklepy powinny rozdawać klientom jednorazowe torby foliowe za darmo.
Ładne opakowanie jest odzwierciedleniem wysokiej jakości produktu.
Kupowanie w sklepach z używaną odzieżą jest trendy, bo w ten sposób chronimy środowisko.
3. Zasada 3R (gawęda i rozmowa)
Wyjaśnij, że na dzisiejszym warsztacie zajmiecie się problemem śmieci. Porozmawiajcie na ten temat. Czy uczestnicy i uczestniczki dostrzegają problemy związane z odpadami? Jakie? Czy problemem jest ilość produkowanych śmieci? Dlaczego? Czy mamy pomysły na to, jak redukować ilość wytwarzanych odpadów?
4. 3R – co to znaczy (ćwiczenie)
W ćwiczeniu uczestniczą trzy grupy. Każda grupa zajmuje się jedną z zasad 3R: reduce, reuse, recycle. Członkowie i członkinie grup dyskutują w swoim gronie o tym, co dana zasada oznacza oraz wymyślają jak najwięcej sposobów zastosowania jej w praktyce (co możemy zrobić, aby ograniczać, używać ponownie i segregować odpady). Jeśli trzeba, podpowiadaj i nakierowuj na właściwy trop. Grupy zapisują swoje wnioski na dużym arkuszu. Następnie prezentują je na forum, pozostałe osoby mogą uzupełniać.
5. Gawęda o upcyklingu
Opowiedz uczestnikom i uczestniczkom gawędę na podstawie historii „Forewear”, "Latin Latas" oraz „Tonle”, przedsiębiorstw, które wykorzystują zasadę upcyklingu (zaprezentuj ilustrujące opowieść fotografie).
Następnie przyjrzyjcie się rzeczom przyniesionym przez uczestników i uczestniczki oraz zgromadzonym przez osobę prowadzącą, uznanym już za niepotrzebne. Zastanówcie się w mniejszych grupach, co możecie z nimi zrobić. Może wazony na kwiaty z butelek i słoików? Lampiony? Ramki do zdjęć? Piórnik na ołówki? Doniczkę? Pudełko na biżuterię? Komu może się to przydać? Wam? Waszej rodzinie, znajomym? A może mieszkańcom pobliskiego domu opieki? Kiedy podejmiecie decyzję, zabierzcie się do pracy!
6. Upcykling – wykonywanie przedmiotów z materiałów uznanych za odpady
W zależności od możliwości, zainteresowań lub umiejętności uczestnicy i uczestniczki warsztatu wykonują nowe przedmioty ze starych rzeczy przyniesionych na spotkanie, np. bransoletki i naszyjniki z pociętych podkoszulków, doniczki z plastikowych butelek, lampiony ze słoków, pojemniki z papierowej wikliny, torby ze starych bannerów reklamowych itp. Skorzystajcie z własnej wyobraźni lub poszukajcie pomysłów w Internecie.
Przykłady produktów z upcyclingu przygotowanych przez Papillon, społeczny start-up z Baku w Azerbejdżanie.
7. Problem lokalny czy globalny (oglądanie filmu i dyskusja)
Zastanówcie się nad tym, czy problem odpadów ma charakter lokalny czy globalny. Dlaczego? Czy śmieci (odpady) przedostają się z jednego kraju do drugiego? Jeśli tak, to jakimi drogami? Pomyślcie o zanieczyszczonych rzekach i powietrzu, a także weźcie pod uwagę takie zjawiska, jak wywożenie śmieci do innych krajów czy nawet na inne kontynenty. Dlaczego tak się dzieje? Jakie to ma konsekwencje? Obejrzyjcie film „Historia rzeczy”, w którym kwestia odpadów jest jednym z poruszanych zagadnień (https://www.youtube.com/watch?v=waXLd93bYvk) lub zapoznajcie się z historią „Mantanani. Niebo i piekło".
8. Podsumowanie
Zapytaj uczestników i uczestniczki, czego dowiedzieli się podczas dzisiejszego spotkania. Co od dzisiaj zmieni się w waszym codziennym życiu? Co zrobicie z wykonanymi na warsztacie przedmiotami? Kiedy skończycie je wykonywać (jeśli tego wymagają)?
Pomysły na projekty do realizacji po warsztacie:
Podarujcie upcyklingowe przedmioty osobom, którym mogą się przydać. Sprawdźcie, czy będą one rzeczywiście użyteczne.
Zorganizujcie wymianę używanych rzeczy (ubrań, książek), zaproście na nią osoby spoza waszej grupy.
Zastosujcie zasadę 3R w codziennym życiu. Przez kilka tygodni notujcie swoje sukcesy oraz wyzwania, które się pojawiają. Wymieńcie się doświadczeniami.
Przygotujcie akcję promującą zasadę 3R skierowaną do określonej grupy odbiorców (np. koleżanek i kolegów, rodziców, dziadków, sąsiadów).
Przygotujcie kosze do segregacji śmieci w klasie lub innym pomieszczeniu, w którym często przebywacie. Zapiszcie zasady segregacji i zawieście nad każdym koszem, będzie to przydatna instrukcja dla tych, którzy nie zapamiętali jeszcze wszystkich reguł.
Zorganizujcie warsztaty projektowania i szycia oraz pokaz mody, na którym zaprezentujecie ubrania wykonane własnoręcznie w ramach upcyklingu (przeróbki, upiększanie, dopasowanie do trendów modowych, szycie z resztek materiałów).
Zorganizujcie warsztaty biżuterii upcyklingowej.
Wybierzcie się do pracowni projektanta (artysty), który zajmuje się upcyklingiem.
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).