Ludzie różnią się pod wieloma względami: wieku, pochodzenia, religii, stopnia sprawności i innymi. Są to różnice, na które nie mamy wpływu i które nie powinny być przyczyną jakiejkolwiek dyskryminacji. Uczestnicy i uczestniczki warsztatu zastanowią się nad trudnościami, które mogą wynikać z przynależności do różnych grup społecznych, ale też zobaczą siłę osób, które często postrzegane są jako słabsze lub mające mniejszy potencjał.
Autorka: Anna Książek
Cel główny
Pokazanie różnorodności świata, ludzi należących do różnych kategorii z obszaru tożsamości pierwotnej (niezmiennej i niezależnej od nas).
Cele szczegółowe
Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki:
Zwrócą uwagę na różnorodność ludzi i ich sytuacji (możliwości działania, warunków życia). Zauważą trudności, z jakimi mogą borykać się pewne grupy społeczne, ale też postarają się dostrzec ich potencjał.
Rozwiną swoją wrażliwość na dyskryminację.
1. Wyjaśnienie zasad gry
Podziel uczestników i uczestniczki na kilkuosobowe grupy. Grupami przechodzą od punktu do punktu. Na każdym z nich poznają historie światozmieniaczy i wykonują opisane zadanie. Każda grupa zaczyna od innego punktu, po 15 minutach następuje zmiana – aż do przejścia wszystkich czterech miejsc.
Na każdym punkcie czeka osoba, która przedstawia grupie temat, wyjaśnia zadanie i podsumowuje jego wykonanie.
W innym wariancie na poszczególnych punktach grupy mogą odnajdywać listy z zadaniami, informacjami i komentarzami, a szczegółowe podsumowanie poszczególnych zadań można przeprowadzić z całą grupą, kiedy wszyscy wrócą z punktów.
Nazwy „gra” używamy tu zwyczajowo, grupy na poszczególnych punktach nie rywalizują ze sobą, ale wzbogacają swoją wiedzę i odczucia.
2. Przebieg gry
Punkt 1. Wiek.
Grupa poznaje historię „Lans na babcie” lub ogląda fotografie i krótkie filmy zamieszczone na stronie: https://www.facebook.com/dancingmiedzypokoleniowy/. Następnie uczestnicy i uczestniczki zastanawiają się nad tym:
Czy podoba im się inicjatywa pod nazwą Dancing Międzypokoleniowy?
Co sprawia trudność osobom starszym?
Co mogą one robić, a czego nie?
Czy osoby starsze mogą chodzić na imprezy?
Czy widzieli kiedyś osoby starsze, które razem się bawią, tańczą, śmieją?
Czy chcieliby pobawić się razem z dziadkami i babciami?
Dlaczego ważne są różnego rodzaju spotkania międzypokoleniowe?
Zadanie dla grupy.
Uczestnicy i uczestniczki na jednej kartce zapisują, co osoby starsze mogą dać młodszym, a na drugiej – co młodsi mogą dać starszym. Każdy zastanawia się, co może zrobić dla swojej babci lub dziadka. Co sprawi im radość?
Punkt 2. (Nie)pełnosprawność.
Grupa zapoznaje się z historią Yoshi – niewidomej światozmieniaczki (zob. „Widzieć więcej”). Uczestnicy i uczestniczki gry zastanawiają się nad tym:
Jakie mogą być rodzaje niepełnosprawności?
Czy mają w swoim otoczeniu osobę z niepełnosprawnością?
Czy kiedyś rozmawiali z taką osobą o tym, jak się czuje, co jest dla niej łatwe, a co sprawia trudność?
Zadanie dla grupy
Uczestnicy i uczestniczki sprawdzają, jak się czują osoby z niepełnosprawnościami. Przez chwilę próbują postawić się w roli osoby niewidomej. Dobierają się w pary. Jedna osoba ma zawiązane oczy, a druga zostaje jej przewodnikiem. Zadaniem przewodnika jest oprowadzenie osoby z zawiązanymi oczami po najbliższym terenie. Przewodnik musi być uważny, by odpowiednio zadbać o osobę, którą prowadzi. Osoba z zawiązanymi oczami postępuje jak badacz, odkrywa świat z innej perspektywy. Stara się go poznać i zrozumieć wszystkimi zmysłami poza wzrokiem. Po kilku minutach osoby w parze zamieniają się rolami. Podsumowując ćwiczenie, należy zwrócić uwagę na emocje i trudności towarzyszące uczestnikom.
Yoshi, mimo że jest niewidoma, świetnie radzi sobie z codziennymi czynnościami.
Punkt 3. Religia
Grupa poznaje fragmenty historii światozmieniaczy wyznających różne religie, np. islam („Jedna noc, jedna historia” lub „Continuity”). Uczestnicy i uczestniczki zastanawiają się nad tym:
Czy dla bohaterów tych historii religia jest ważną częścią życia?
Czy religie łączą czy dzielą ludzi?
Jakie są największe religie świata?
Zadanie dla grupy
Grupa otrzymuje zdjęcia i karty z informacjami (poniżej). Zadanie polega na dopasowaniu informacji oraz zdjęcia do odpowiedniej religii. Podsumowując, należy zapytać, co naprowadziło uczestników i uczestniczki na właściwe rozwiązanie. Co poza informacjami podanymi w zadaniu wiedzą o tych religiach? Koniecznie reaguj na krzywdzące, stereotypowe komentarze!
BUDDYZM
Twórcą tej religii był Budda.
Wyznawcy tej religii wierzą w reinkarnację (po śmierci rodzimy się ponownie jako inna osoba lub zwierzę).
Wyznawcy tej religii medytują, wierząc, że w ten sposób pozbędą się cierpienia.
Buddyzm (mnisi buddyjscy zbierający jedzenie)
CHRZEŚCIJAŃSTWO
Do tej religii należą m.in.katolicyzm i prawosławie.
Ta religia ma obecnie najwięcej na świecie wyznawców (ponad 2 miliardy ludzi).
Ta religia powstała ponad 2000 lat temu na obszarze dzisiejszego państwa Izrael.
Chrześcijaństwo
ISLAM
Świętą księgą tej religii jest Koran.
Wyznawcy tej religii modlą się pięć razy dziennie.
Świątynie tej religii to meczety.
Islam (świątynia – meczet)
HINDUIZM
Większość wyznawców tej religii żyje w Indiach i Nepalu.
Wyznawcy tej religii wierzą w reinkarnację (po śmierci rodzimy się ponownie jako inna osoba lub zwierzę).
Wyznawcy tej religii czczą wielu bogów, z których najważniejszy jest Brahma.
Hinduizm (święta krowa)
Punkt 4. Pochodzenie.
Grupa poznaje historię „Bądź iskrą”. Następnie uczestnicy i uczestniczki zastanawiają się nad tym:
Dlaczego dzieci, o których mowa w opowieści, mają utrudniony dostęp do edukacji?
Czy w naszym kraju wszystkie dzieci mają jednakowe możliwości kształcenia się?
Czym jest bieda?
Czy wszędzie na świecie ubóstwo oznacza to samo?
Skąd się bierze bieda?
Wyjaśnij, że bieda najczęściej nie jest wynikiem lenistwa czy wyboru, jak stereotypowo się uważa, ale na przykład może być konsekwencją pochodzenia. W wielu krajach ludzie nie mają na starcie takich możliwości, jak my, bo w ich rodzinach brakuje na jedzenie i koszty związane z nauką w szkole. Często nawet ktoś zdolny i pracowity w takiej sytuacji nie może zmienić swojego losu. Na szczęście są światozmieniacze, którzy starają się znaleźć rozwiązanie tego problemu. Podkreśl, że chociaż w pewnych krajach ludzi biednych jest więcej niż w innych, nigdzie nie jest tak, że wszyscy są biedni albo nikt nie jest biedny. W Europie i w Polsce też są osoby biedne, które mogą potrzebować naszej pomocy.
Zadanie dla grupy.
Na podstawie historii „Bądź iskrą” grupa rysuje komiks, którego bohaterem jest Dan, światozmieniacz z Kambodży.
Ludzie w każdym wieku, bez względu na pochodzenie, zasługują na nasz szacunek i wsparcie, mają także prawo do realizacji swoich marzeń.
3. Podsumowanie
Przypomnijcie, czego dotyczyły poszczególne punkty (wiek, niepełnosprawność, religia, pochodzenie). Co łączy te wszystkie kategorie? Nie są one wynikiem naszego wyboru, najczęściej nie jesteśmy w stanie ich zmienić (możemy zmienić religię, ale w praktyce rzadko się to zdarza). Ponieważ nie możemy zmienić tego, obrażanie czy atakowanie kogoś ze względu na te kategorie nazywamy dyskryminacją.
Porozmawiajcie o przejawach dyskryminacji. Czy powinniśmy na nie reagować? Jeśli tak, to w jaki sposób? Wypiszcie listę sposobów reagowania (np. zwrócenie uwagi, zawołanie dorosłego, telefon na policję, porozmawianie z osobą dyskryminowaną).
Dodatkowe zadania do wykonania w małych grupach
Rozejrzyjcie się w waszym otoczeniu. Czy ktoś obok was jest dyskryminowany, np. ze względu na swój wygląd, pochodzenie czy niepełnosprawność? Jeśli możecie – zareagujcie na dyskryminację, jeśli z jakiegoś powodu jest to trudne – porozmawiajcie z nauczycielem czy inną starszą osobą o tym, co należy zrobić. Co może ułatwić wam reagowanie?
Poszukajcie własnych historii światozmieniaczy, np. inspirującej historii światozmieniacza z niepełnosprawnością, w starszym wieku, działającego w obcym kraju. Wykonajcie księgę historii światozmieniaczy lub napiszcie artykuł do szkolnej (lokalnej) gazety.
Zastanówcie się, co możecie zrobić dla osób w trudnej sytuacji w waszym otoczeniu. Odnajdźcie taką osobę, porozmawiajcie z nią, przekonajcie się, jak możecie jej pomóc. Zapewnijcie jej pomoc (na miarę swoich możliwości).
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).