Otoczeni rozmaitymi gadżetami, często zapominamy, że do dobrej zabawy nie są niezbędne drogie przedmioty, a prezenty mogą równie dobrze być niematerialne. Uczestnicy i uczestniczki spotkania dowiedzą się, skąd pochodzą ich zabawki, zastanowią się, jakie niematerialne prezenty mogą sprawiać im radość, a także własnoręcznie wykonają zabawki, gry lub maskotki.
Autorka: Anna Książek
Cel głowny
Zwrócenie uwagi na to, skąd się biorą zabawki, maskotki, gry i różne gadżety. Zachęcenie do samodzielnego tworzenia tego rodzaju przedmiotów.
Cele szczegółowe
Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki:
Zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat miejsc (krajów) i warunków produkcji zabawek i gadżetów, w tym ze znaczeniem napisu „Made in China”.
Zdobywają inspiracje do tworzenia swoich autorskich zabawek, gier lub maskotek.
Zostają zachęceni do wręczania niematerialnych prezentów.
1. Skąd pochodzą moje zabawki (rozmowa i zwiad)
Wyjaśnij, że będziecie dziś rozmawiać o zabawkach, grach itp. Zapytaj uczestników i uczestniczki warsztatu o to, jakie są ich ulubione zabawki i gadżety. Czy wiedzą lub domyślają się, skąd one pochodzą?
Aby się przekonać, jak jest naprawdę, udajcie się do pobliskiego sklepu i sprawdźcie, co jest napisane na metkach i opakowaniach zabawek, gier i maskotek. Zapiszcie wszystkie nazwy krajów, które się tam pojawią. Po powrocie ze zwiadu możecie sprawdzić na mapie, gdzie te kraje leżą.
Jeśli nie ma w pobliżu odpowiedniego sklepu, poproś wcześniej, aby uczestnicy i uczestniczki warsztatu przynieśli z domu posiadane już przedmioty (zabawki, maskotki) i na nich poszukajcie metek lub napisów z informacjami o producencie. Zastanówcie się, co oznacza często występujący napis „Made in China” [Mejd in Czajna].
2. Dzień pracy w fabryce (ćwiczenie)
Podziel uczestników i uczestniczki na kilkuosobowe grupy. Wręcz każdej grupie pocięty na części przykładowy plan dnia osoby pracującej w fabryce w kraju Globalnego Południa. Zadaniem grupy jest ułożenie czynności w odpowiedniej kolejności i – po krótkiej dyskusji – sformułowanie oceny takiego rozkładu dnia. Grupy prezentują swoje opinie. Podsumowując, zapytaj, czy uczestnicy i uczestniczki wyobrażają sobie, że ich życie mogłoby tak wyglądać. Możesz dodać, że w fabrykach praca trwa nawet siedem dni w tygodniu i rzadko bywają wolne dni. Zdarza się, że pracują tam również 13–15-letnie dzieci. Możesz także wykorzystać treść poniżej – pamiętaj, że zawiera znacznie uproszczony opis życia młodej pracownicy fabryki w kraju Globalnego Południa. Nie staraj się przestraszyć uczestników warsztatu informacjami, jedynie zwróć uwagę na pewne fakty.
Dzień pracy w fabryce w kraju Globalnego Południa
Poranna zmiana w pracy (4 h)
Obiad w stołówce na terenie fabryki (1,5 h)
Popołudniowa zmiana w pracy (4 h)
Kolacja w stołówce na terenie fabryki (1 h)
Obowiązkowe nadgodziny (5 h)
Kolejki w hotelu pracowniczym do toalety, prysznica, pralni (1–2 h)
Na podstawie: Kupuj odpowiedzialnie zabawki. Przewodnik dla konsumentów, red. J. Szambelan i in., Kraków 2009, s. 17
Opowieść pracownicy z kraju Globalnego Południa
Mam 18 lat. Pracuję w fabryce zabawek w Chinach. Pracujemy codziennie 12 godzin, ale zdarza się, np. w okresie przedświątecznym, że pracujemy po 16 godzin dziennie 7 dni w tygodniu. Musimy bardzo się spieszyć, żeby zdążyć z zamówieniami na zabawki eksportowane do Europy (w tym do Polski!) i Ameryki Północnej. Jednocześnie musimy być uważne, ponieważ za błąd przy składaniu zabawek jesteśmy surowo karane i pozbawiane wynagrodzenia.
Nigdy nie wiem, o której godzinie skończę pracę, ponieważ nadgodziny są obowiązkowe. Z tego powodu nie mogę się opiekować moją córeczką. Musiałam wysłać ją na stałe do dziadków i bardzo za nią tęsknię. Moje wynagrodzenie wynosi 0,80 zł za godzinę pracy, niezależnie od tego, czy pracuję w dzień, czy w nocy. Pracując tu, czuję się jak niewolnica, ponieważ nie mogę w żaden sposób decydować o tym, kiedy śpię i o której godzinie zjem posiłek – wszystko zależy od mojego pracodawcy.
Na podstawie: Kto na nas pracuje?, w: Postaw na rozwój. Zrównoważony! Scenariusze zajęć dla uczniów klas IV–VI szkół podstawowych, red. G. Świderek, Łódź 2013, s. 87
3. Gawęda
Na szczęście są przedsiębiorstwa, które produkują, szanując swoich pracowników. Takie firmy znajdują się również w krajach azjatyckich. Przykładem mogą być przedsiębiorstwa społeczne „Kymviet” z Wietnamu i „Plush and Play” z Filipin. Wskażcie na mapie świata Wietnam i Filipiny.
4. Wymyślamy zabawki (praca w grupach)
Co możemy zrobić w sytuacji, kiedy sklepy pełne są zabawek i gier produkowanych w Chinach, w większości w fabrykach, w których nie szanuje się pracowników? Rozwiązaniem jest kupowanie rzeczy produkowanych lokalnie (jeśli wiemy, gdzie można takie nabyć) albo… własna produkcja!
Uczestnicy i uczestniczki podzieleni na kilkuosobowe zespoły stają się małymi przedsiębiorstwami produkującymi zabawki (maskotki, gry) bez zanieczyszczania środowiska, z poszanowaniem praw zatrudnionych osób, racjonalnie wykorzystując materiały (żeby zabawki nie były zbyt drogie) i wykazując dużą pomysłowość w ich projektowaniu (żeby podobały się dzieciom i klienci chętnie je kupowali). Zadaniem każdej grupy jest wymyślenie i zrobienie zabawki z rzeczy, które znajdują się w jego otoczeniu. Mogą to być przedmioty i materiały, które uczestnicy i uczestniczki mają przy sobie i takie, które znajdą na dworze w pobliżu szkoły lub w sali (przygotuj przed warsztatem takie materiały, najlepiej niepotrzebne przedmioty i odpady – skrawki tkanin, plastikowe butelki, makulaturę, różne opakowania, stare T-shirty, kapsle). Oprócz tego zapewnij klej, nożyczki, zszywacz ze zszywkami, przybory do szycia itp. Zachęć grupy do wykazania się pomysłowością. Mogą wykonywać gry planszowe, lalki, kukiełki, samochody, różne konstrukcje – wszystko, co można wykorzystać do zabawy. Grupy mają 30 minut na zrealizowanie swoich pomysłów.
5. Prezentacja wykonanych zabawek
Grupy prezentują swoje produkty, zapraszając pozostałe osoby do wspólnej zabawy.
6. Prezenty (rozmowa i ćwiczenie)
Czy wymyślone przez was przedmioty nadają się na prezenty? Jeśli tak, to kogo można nimi obdarować? Co jeszcze możemy komuś wręczyć, np. z okazji urodzin? Czy musi to być przedmiot? Skieruj uwagę uczestników i uczestniczek na prezenty niematerialne (zaproszenie do kina lub na piknik, wspólny obiad, wycieczka). Sporządźcie listę wymarzonych niematerialnych prezentów (każdy indywidualnie). Potem podzielcie się pomysłami z innymi. Może któryś pomysł spodoba się koleżankom i kolegom na tyle, że dopiszą go do swojej listy? Możecie pojedynczo czytać listy pomysłów lub ułożyć wszystkie w kręgu i chodząc wokół, czytać pomysły innych. A może wkrótce ktoś z was będzie miał urodziny i podarujecie mu coś z jego listy? Może podzielicie się swoją listą z bliskimi, żeby wiedzieli, jaki prezent was ucieszy? Co sądzicie o niematerialnych prezentach?
7. Podsumowanie
Zastanówcie się wspólnie, czego dowiedzieliście się na tym warsztacie. Co was zainspirowało? Zdecydujcie, co zrobicie z zabawkami (maskotkami, grami itp.) wykonanymi przez grupy. Może przydadzą się w szkole? A może ofiarujecie je komuś, komu sprawią radość?
„Batik Boutique” w Kuala Lumpur (stolicy Malezji) oferuje piękne przedmioty, nawiązujące do tradycyjnych wzorów, produkowane przez Malezyjki, głównie samotne matki. „Batik Boutique” gwarantuje im sprawiedliwą płacę, opiekę medyczną i przedszkole dla dzieci.
„Smateria” w Phnom Penh w Kambodży zatrudnia pracownice, które szyją oryginalne torby, portfele, plecaki i innego rodzaju akcesoria. Właścicielki firmy uważają, że zadowoleni ludzie pracują znacznie lepiej.
Dodatkowe zadania do wykonania w małych grupach
Zorganizujcie w szkole, domu kultury lub na osiedlu kiermasz, na którym wymienicie się nieużywanymi zabawkami, grami, książkami (poinformuj o tym rodziców i poproś o zgodę na to, by dzieci przyniosły z domu takie rzeczy). Zaproście na kiermasz osoby spoza Waszej grupy.
Zorganizujcie konkurs na najciekawszą (samodzielnie zaprojektowaną i wykonaną) zabawkę.
Wymyślcie grę planszową, wykonajcie sami potrzebne do niej elementy.
Przygotujcie i zrealizujcie kampanię „Czy wszystkie zabawki są zabawne?”, podczas której zwrócicie uwagę koleżanek i kolegów ze szkoły na problemy związane z produkcją zabawek i gadżetów oraz zachęcicie ich do własnoręcznego wykonywania prezentów (taką kampanię warto przeprowadzić przed mikołajkami lub gwiazdką).
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).