Autorka: Anna Książek
Dla kogo?
Przy odpowiednim zmodyfikowaniu zadań scenariusz może być stosowany we wszystkich grupach wiekowych. Zaproponowane poniżej zadania są odpowiednie dla starszej młodzieży i osób dorosłych.
Cel główny:
Przyjrzenie się i zrozumienie sytuacji osób z niepełnosprawościami
Zachęcenie osób uczestniczących do czytania reportaży
Cele szczegółowe:
Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki:
Poznają historię Moniki, osoby niewidomej, która mimo trudności żyje pełnią życia, przedstawioną w reportażu „Nigdy nie czułam się niepełnosprawna”
Dowiedzą się czym jest Design Thinking, przejdą przez proces planowania rozwiązania oparty na tej metodologii
Poznają i lepiej zrozumieją osoby żyjące z niepełnosprawnościami
Zaproponują własne rozwiązania ułatwiające życie osobom z niepełnosprawnościami oraz skonfrontują je z już istniejącymi inicjatywami
Czas trwania:
2h zegarowe
Materiały:
Papiernicze - długopisy, kartki (najlepiej z upcyklingu/do ponownego użytku), kredki, mazaki
Inne – wszelkiego rodzaju przyrządy, które służyć mogą do prototypowania, np. klocki, pudełka, butelki, sznurki, itd.
Przebieg:
Inspiracją do scenariusza był reportaż „Nigdy nie czułam się niepełnosprawna” - https://www.exchangetheworld.info/single-post/2020/11/12/nigdy-nie-czulam-sie-niepelnosprawna
Scenariusz napisany i zrealizowany w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
1. Wprowadzenie
Powiedz osobom uczestniczącym, że dziś podczas warsztatów, korzystając z metodologii Design Thinking, zaprojektujecie rozwiązania dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Podziel osoby uczestniczące na kilkuosobowe grupy i poproś każdą z nich, by wybrała jeden rodzaj osób z niepełnosprawnościami, dla których chciałyby dziś znaleźć rozwiązania. Mogą być to osoby niewidome, niesłyszące, z niepełnosprawnością ruchową czy umysłową.
2. Empatyzacja
Swoją pracę nad szukaniem rozwiązań zacznijcie od empatyzacji – wyobraźcie sobie jak wygląda życie osoby z wybranej przez Was grupy, np. osoby niewidomej, niesłyszącej, poruszającej się na wózku, itd. Porozmawiajcie jak może wyglądać dzień takiej osoby, z jakimi spotyka się trudnościami, a co wręcz przeciwnie – może być dla takiej osoby łatwiejsze? Pomyślcie o szczegółach, np. jak osoba niewidoma dobiera ubrania? Albo jak osoba niesłysząca budzi się nie słysząc budzika? Zapiszcie swoje przemyślenia na post-itach bądź na plakacie, tworząc portret, personę przykładowej osoby z daną niepełnosprawnością.
Możecie też zdecydować się zaprosić przedstawicieli czy przedstawicielki danej grupy odbiorczej na warsztat lub być z nimi w kontakcie telefonicznym/skypowym, by na bieżąco zadawać dodatkowe pytania. Osoby te nie powinny być jednak obecne w kolejnych fazach procesu (od definiowania problemu do budowania prototypu), w których ważne jest obiektywne spojrzenie z zewnątrz. Zaproście je do siebie ponownie w momencie testowania.
3. Definiowanie problemu
Przyjrzyjcie się dokładnie sporządzonym na etapie Empatyzacji notatkom. Z jakim problemem boryka się Wasza grupa odbiorcza? Nie zatrzymujcie się na pierwszej znalezionej odpowiedzi, to bardzo ważny etap, który zdeterminuje, czy wszystkie pozostałe działania będą miały sens. Zrozumcie dobrze wybrany problem, co dokładnie jest w nim wyzwaniem? Jeśli osoby z niepełnosprawnościami na Waszym osiedlu nie wychodzą z domu i są odizolowane, problemem jest ich nieśmiałość, brak tolerancji u innych osób, przeszkody architektoniczne? Który z tych problemów jest kluczowy?
4. Generowanie pomysłów
Kiedy macie już dobrze zdefiniowany problem, możecie przejść do tworzenia pomysłów, korzystając z metody burzy mózgów. Pamiętajcie, że im więcej pomysłów tym lepiej, na etapie burzy mózgów nie oceniamy pojawiających się idei, pozwalamy naszej wyobraźni popłynąć. Możecie zapisywać każdy pomysł na osobnym post-icie czy kawałku papieru, dzięki czemu będzie Wam łatwiej je potem grupować, przesuwać, zmieniać, dopisywać. Na koniec wybierzcie jeden pomysł, którym chcecie się zająć.
5. Budowanie prototypów
Zwizualizujcie swój pomysł, zbudujcie prototyp z dostępnych Wam materiałów (klocki, materiały papiernicze, przedmioty z sali, tablica z mazakami, stare kartony, itd.). Jeśli zdecydowaliście się usuwać przeszkody architektoniczne, zbudujcie prostą makietę Waszego miasteczka czy osiedla z wprowadzonymi udoskonaleniami. Jeśli chcecie prowadzić kampanię czy warsztaty dla innych ludzi, włączające osoby z niepełnosprawnościami, rozrysujcie jak miałyby one wyglądać. Ważne, by wyjść poza sam opis i nadać Waszemu pomysłowi formę wizualną. Nie chodzi o dzieła sztuki, prototyp powinien być szybki i tani w wykonaniu. Za chwilę pokażecie go Waszej grupie odbiorczej (lub innym osobom biorącym udział w warsztacie), by zweryfikować, czy Wasz pomysł zmierza w dobrym kierunku i nie ryzykować podążania ścieżką, która na końcu okaże się nikomu nieprzydatna.
6. Testowanie
Zaprezentujcie prototyp Waszej grupie odbiorczej lub innym osobom biorącym udział w warsztacie. Spytajcie jak podoba im się ten pomysł, na ile odpowiada on na ich potrzeby, poproście o szczerą informację zwrotną, obserwujcie też ich reakcję, by dostrzec to, co nie zostało wypowiedziane. Najprawdopodobniej okaże się, że coś wymaga poprawy, będziecie musieli cofnąć się do któregoś z poprzednich etapów, zdarza się, że cofnąć się trzeba nawet do samego początku. Design Thinking jest procesem szybkim, ale zakładającym możliwość wielokrotnych powtórzeń, dopóki nie znajdziemy rozwiązania, które rzeczywiście odpowiada potrzebom danej grupy odbiorczej.
Na zakończenie porównajcie Wasze prototypy (a także cały proces, który Was do nich doprowadził) z przemyśleniami osób z niepełnosprawnościami i już istniejącymi rozwiązaniami inspirując się historiami i reportażami z poniższych linków:
Reportaż o Monice, osobie niewidomej, która opowiada o swoich codziennych zmaganiach i rozwiązaniach, jakie stosuje: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2020/11/12/nigdy-nie-czulam-sie-niepelnosprawna
Przykładowe rozwiązania:
Klongdinsor – przyrząd do rysowania dla osób niewidomych stworzony w Tajlandii: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2015/09/28/narysuj-co-czujesz-1
Wideotłumacz – inicjatywa z Polski, która umożliwia osobom niesłyszącym wizytę w urzędzie w dowolnym momencie, zapewniając wirtualnego tłumacza czy tłumaczkę: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2016/10/24/rownosc-po-prostu
Chefs Especiais – kurs gotowania oraz restauracja w Brazylii zatrudniająca osoby z zespołem Downa: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2017/12/13/nie-pomagamy-ludziom-lecz-dajemy-im-sile
L'irresistible – fabryka dżemu w Kambodży zatrudniająca osoby z niepełnosprawnością intelektualną: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2015/11/29/dzem-socjalny
L'altro spazio – restauracja we Włoszech zatrudniająca osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, przystosowana do ich potrzeb: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2016/10/07/inne-miejsce-1
Donkey Bakery – firma kateringowa i kawiarnia w Wietnamie zatrudniająca osoby niewidome i niesłyszące: https://www.exchangetheworld.info/single-post/2015/11/15/uparty-jak-osiol
Bibliografia:
Scenariusz napisany i zrealizowany w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).