Turystyka w zachodnim świecie staje się czymś bardzo powszechnym. Od najmłodszych lat podróżujemy, początkowo z rodzicami, później sami. Wciąż jednak niewiele mówi się o wpływie turystyki na odwiedzane miejsca. Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się więcej o krajach Ameryki Południowej i na ich podstawie zastanowią się czym jest odpowiedzialna turystyka.
Autorka: Anna Książek
1. Gra
Powiedz uczestnikom i uczestniczkom, że na dzisiejszym spotkaniu będą mieli/ły okazję odkryć różne kraje Ameryki Południowej. Zaproponuj grę, w której uczestnicy i uczestniczki w mniejszych grupach będą przechodzić od punktu do punktu poznając kraje Ameryki i wykonując zadania. Najlepiej jeśli możecie narysować kredą np. na boisku szkolnym, konturową mapę Ameryki Południowej, każdy punkt w grze odbywałby się na odpowiednim kawałku mapy. W opisie każdego punktu zostały zawarte ważne informacje, podziel się nimi z uczestnikami i uczestniczkami. Głównym celem warsztatu jest nie tylko poznanie krajów Ameryki Południowej, ale przede wszystkim zachęcenie uczestników i uczestniczek do refleksji nad odpowiedzialnym podróżowaniem.
Placówki:
Urugwaj
Zapytaj uczestników i uczestniczki gdzie odbywają się największe obchody karnawału w Ameryce Południowej? Zapewne wymienią Rio de Janeiro. Ale mało osób wie, że oprócz Rio to Montevideo w Urugwaju jest miejscem, do którego w czasie karnawału zmierzają ludzie z całej Ameryki Południowej! Przez miesiąc ulice pełne są wystąpień, teatrów, tańca. Najbardziej znaną formą artystyczną jest Murga, teatr komentujący bieżącą sytuację polityczno-społeczną kraju, pełen śpiewu, tańca i ironii. Najbardziej imponujące jest to, że setki przedstawień na naprawdę wysokim poziomie przygotowane są w kraju, który zamieszkuje niewiele ponad 3 miliony osób!
Z czego jeszcze słynie Urugwaj? To najbardziej liberalny kraj w całej Ameryce Południowej, znany z przepięknych plaż (pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć), wielkiej ilości krów i... mate! Nikt w Urugwaju nie wychodzi z domu bez kubka z mate i termosem z gorącą wodą. Mate pije się zawsze w grupie. Spróbujcie sami!
Przygotuj mate (symbolizowaną np. przez herbatę ziołową) w kubku ze słomką (najlepiej drewnianą lub metalową). Jako osoba prowadząca ceremonię, nalej gorącej wody do przygotowanej wcześniej „mate”, wypij pierwszą porcję, następnie nalej kolejną porcję wody i podaj pierwszej osobie. Gdy ta skończy pić, „mate” wraca do osoby prowadzącej, ta nalewa porcję wody i podaje kolejnej osobie. Ilość nalewanej wody jest niewielka, a ceremonia trwa dopóki nie skończy się woda w termosie. Jeśli ktoś nie chce już więcej pić, podając kubek z powrotem do osoby prowadzącej mówi „dziękuję”. Wtedy ta wie, że przy kolejnej rundzie nie podaje „mate” osobie, która ma już dość. Kiedy „mate” traci swój smak, osoba prowadząca ceremonię może dosypać więcej. Osoba prowadząca ceremonię zawsze pije jako pierwsza, by upewnić się, że smak jest dobry, a woda nie jest zbyt gorąca. Do „mate” można dodać cukru, a nawet miodu i skórki cytryny, choć to mniej popularna wersja. Niektórzy, szczególnie w upalne dni, piją terere – mate zalane zimnym gazowanym napojem, bardziej popularne jednak w Argentynie niż w Urugwaju. Mate to czas na wspólne spędzenie czasu, rozmowy, choć mieszkańcy i mieszkanki Urugwaju piją mate zawsze i dosłownie wszędzie – w samochodzie, autobusie, na plaży, w supermarkecie...
Argentyna
Zaproponuj uczestnikom i uczestniczkom quiz na temat Argentyny:
Ile razy powierzchnia Argentyny jest większa od powierzchni Polski? (9 razy!)
Ile mieszkańców i mieszkanek ma Argentyna (około 40 milionów, tyle samo co Polska)
Jakie jest najbardziej znany argentyński taniec? (Tango, popularne szczególnie w Buenos Aires, gdzie na każdym rogu znaleźć można kluby tańca, pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć)
Para tańcząca tango na ulicy w Buenos Aires (Argentyna).
Czym jest Patagonia? (Patagonia – kraina geograficzna w południowej części Ameryki Południowej, położona na terenie Argentyny i Chile. Znajduje się między Oceanami: Atlantyckim a Spokojnym, sięga na północ po rzekę Rio Negro. Obejmuje około 1 043 076 km², z czego 670 000 km² na wschodzie należy do Argentyny, a reszta na zachodzie do Chile. Zamieszkują ją ok. 2 miliony ludzi., za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Patagonia; Patagonia to przede wszystkim niesamowite widoki i dosłownie setki kilometrów bez żadnego śladu człowieka, pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć.)
Patagonia (Argentyna) to niesamowite widoki i setki kilometrów bez śladu człowieka
Jakie zwierzęta spotkać można w Patagonii? (najbardziej popularne to gwanako, strusie, pancerniki, flamingi, kondory).
Jakie kraje graniczą z Argentyną? (Urugwaj, Brazylia, Paragwaj, Boliwia, Chile)
Jakie jest popularne argentyńskie śniadanie? (kawa z mlekiem + factura, miniaturowa wersja słodkiej bułki, pączka czy rogala, możesz pokazać uczestnikom i uczestniczkom zdjęcia)
Jak wysoki jest najwyższy szczyt w Argentynie? (6962 metrów. To Aconcagua, najwyższy szczyt w całej Ameryce Południowej.)
Argentyna jest tak duża, że mieści w sobie wiele różnych stref klimatycznych. Pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć, porównajcie krajobraz Patagonii z Bariloche czy Kordobą. Większość osób żyje jednak w kilku dużych miastach, niemal całe południe Argentyny jest kompletnie puste.
Bariloche
Cordoba
Brazylia
W Brazylii znaleźć można naprawdę wyjątkową przyrodę (pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć). Dzięki klimatowi, brazylijska kuchnia pełna jest świeżych owoców i warzyw, nam często nie znanych. Zobaczmy, które z popularnych w Brazylii produktów żywnościowych uczestnicy i uczestniczki będą w stanie rozpoznać po smaku. Zawiąż im oczy i dawaj do spróbowania różnych produktów, u nas uznawanych za egzotyczne, a w Brazylii bardzo popularnych np. mango, papaja, ananas, banan, awokado, czarna fasola (wymaga wcześniejszego ugotowania), którą Brazylijczycy i Brazylijki razem z ryżem podają do niemal każdego posiłku. Nie kupuj zbyt wielu owoców i warzyw, jedynie do spróbowania, nie tylko są one drogie, ale też ich transport bardzo szkodzi naszemu środowisku. Porozmawiaj z uczestnikami i uczestniczkami – dlaczego? Jakie zagrożenia wiążą się z importowaniem owoców i warzyw z innych krajów? Jednym z poważnych problemów jest również monokultura, uprawa tej samej rośliny na ogromnych przestrzeniach. Wpływa to bardzo źle na żyzność gleby i wypiera inne rośliny, powodując, że mieszkańcy i mieszkanki z czasem nie są już w stanie produkować jedzenia na własny użytek. Jedną z największych monokultur w Brazylii jest soja, produkowana głównie na paszę dla zwierząt.
Chile
Chile to jedno z najbardziej niesamowitych miejsc na świecie z geograficznego i przyrodniczego punktu widzenia. To bardzo długi kraj, ograniczony od zachodu przez pasmo górskie And, od wschodu przez ocean, od północy przez pustynię i od południa przez patagońskie wyspy. Takie położenie spowodowało sporą izolację od innych krajów Ameryki Południowej, czego konsekwencje czuć do dzisiaj. To również kraj, który cierpi z powodu ogromnej ilości trzęsień ziemi, wybuchów wulkanów i innych katastrof. Podróżując z południa na północ, z każdą godziną trzeba zdjąć jedną warstwę ubrań. Zaczynając od Patagonii, pełnej wysp i zieleni, by chronić się przed deszczem, wiatrem i niską temperaturą potrzebujemy wielu warstw ciepłych ubrań. Im dalej na północ, tym pogoda staje się coraz cieplejsza, zmniejsza się jednak ilość zieleni. Bujne lasy przechodzą w pola uprawne i winnice, by z czasem, na północy kraju, sięgnąć pustyni pozbawionej wszelkiej roślinności (pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć). Izolacja Chile spowodowała też, że choć hiszpański, podobnie jak w innych krajach Ameryki Południowej, jest tutaj językiem oficjalnym (oprócz Brazylii, gdzie oficjalny język to portugalski), chilijska wersja hiszpańskiego jest dużo trudniejsza w zrozumieniu niż np. hiszpański w Argentynie czy Boliwii, krajach sąsiadujących z Chile. A czy uczestnicy i uczestniczki znają jakieś słowa po hiszpańsku? Sprawdźmy!
Zaproponuj uczestnikom i uczestniczkom kilka ćwiczeń z kartami.
Wydrukuj (lub narysuj) karty z różnymi zwierzętami (możesz też wybrać inną kategorię, np. owoce lub zawody). Przeprowadź wybrane ćwiczenia:
Osoba prowadząca pokazuje kartę z rysunkiem, zadaniem uczestników i uczestniczek jest powiedzenie nazwy danego zwierzęcia (owocu, zawodu) po hiszpańsku. Jeśli uczestnicy i uczestniczki nie wiedzą, prowadzący podaje odpowiedź. Każdą kartę pokazujemy kilka razy, by uczestnicy i uczestniczki mieli szansę zapamiętać nowe słowa.
Oprócz kart z rysunkami przygotuj karty z zapisaną nazwą po hiszpańsku i poproś uczestników i uczestniczki o dopasowanie jednych do drugich.
Wykorzystując karty z rysunkami oraz karty z nazwami zagrajcie w memory!
Kalambury – jedna osoba przychodzi na środek, dostaje od osoby prowadzącej kartę z rysunkiem zwierzęcia (owocu, zawodu). Jej zadaniem jest pokazanie tego, co widzi na rysunku bez użycia słów. Pozostałe osoby zgadują (używając hiszpańskich nazw, które znają już dzięki poprzednim ćwiczeniom).
Na koniec porozmawiaj z osobami uczestniczącymi: czy znajomość choć kilku słów w lokalnym języku jest ważna podczas podróżowania? Dlaczego?
Boliwia
W Boliwii, w przeciwieństwie do wielu innych krajów Ameryki Południowej, wciąż większość ludności stanowią rdzenni mieszkańcy i mieszkanki kultywujący tradycje Inków i innych ludów zamieszkujących te regiony, choć nie zawsze jest to łatwe. Wiele rdzennych mieszkańców i mieszkanek cierpi z powodu dyskryminacji i braku dostępu do zasobów. Jednak wciąż wielu z nich jest głęboko związanych ze swoją kulturą. Niedaleko Cochabamby (sprawdźcie na mapie gdzie jest się to miasto) znajduje się centrum Janajpacha, gdzie również osoby z Europy i innych części świata mogą poznać i doświadczyć różnych praktyk wywodzących się z tradycji andyjskich. Anna i Andrea z projektu ExChange The World spędzili/ły tam tydzień, rozpoczynając dzień medytacją o 5.30 rano i wegetariańskim śniadaniem, potem pracowali/ły wolontariacko pomagając w ogrodzie, w sprzątaniu ogromnej przestrzeni ośrodka, w gotowaniu i wielu innych czynnościach. Popołudniami mieli czas dla siebie i na odkrywanie niezwykłej natury otaczającej cały ośrodek (pokaż uczestnikom i uczestniczkom zdjęcia), wieczorem zaś spotykali/ły się z członkami i członkiniami całej społeczności, by wspólnie podsumować dzień rozmową, a czasem też śpiewem, tańcem czy lekturą. Zaproponuj uczestnikom i uczestniczkom kilku-minutową medytację według andyjskiej tradycji.
Na początek wyznaczcie cztery strony świata. Użyjcie kompasu, jeśli będzie potrzebny. Przed medytacją każda osoba pozdrawia wszystkie cztery strony świata (np. skinieniem głowy) zaczynając od wschodu. Każdy kierunek ma swoje własne znaczenie. Wschód oznacza początek, nowość. Północ to siła. Zachód, zakończenie, śmierć. Południe – zjednoczenie, jedność. Medytując siadamy (lub kładziemy się w pozycji embrionalnej) w kierunku, do którego chcemy medytować. Nie ma jednej pozycji do medytacji, każda jest dobra. Kiedy uczestnicy i uczestniczki pozdrowią wszystkie kierunki i wybiorą w którym kierunku chcą medytować, poproś, by zamknęli/ły oczy. Następnie przeczytaj im powoli poniższą instrukcję, dając czas po każdym poleceniu:
Medytacja zaczyna się od relaksacji, tylko kiedy Twoje ciało jest spokojne, zrelaksowane, możesz naprawdę medytować.
Zacznijmy od stóp. Skoncentruj się na nich przez chwilę. Rozluźnij swoje stopy.
Przejdź wyżej, powoli. Koncentruj myśli na każdej części Twojej prawej, a następnie lewej nogi. Rozluźnij łydki, kolana, biodra.
Skoncentruj się na brzuchu, zazwyczaj wiele w nim napięcia. Rozluźnij.
Rozluźnij klatkę piersiową.
Sprawdź jak się mają Twoje plecy. Zauważ pojawiające się w nich wrażenia. Rozluźnij je.
Skieruj swoją uwagę na ręce, najpierw jedną, potem drugą. Rozluźnij ramiona, łokcie, dłonie, wszystkie palce.
Przejdź do szyi, czy jest w niej jakieś napięcie? Rozluźnij.
Sprawdź jak ma się dzisiaj Twoja twarz. Broda, policzki, oczy, nos, czoło, uszy, tył głowy, czubek głowy. Rozluźnij je wszystkie.
Kiedy jesteś już zrelaksowany i zrelaksowana, skoncentruj się na swoim oddechu.
Zauważ każdy wdech i wydech.
Obserwuj jak powietrze dociera do Twojego nosa, wchodzi do środka, rozchodzi się po całym ciele.
Wdech i wydech.
Wdech i wydech.
Gdy będziesz gotowy, gotowa, otwórz oczy.
Porozmawiaj chwilę z uczestnikami i uczestniczkami jak się czuli/ły?
Peru
Daj uczestnikom i uczestniczkom pocięte zdjęcia z Peru. Ich zadaniem jest ułożenie puzzli oraz powiedzenie jakie miejsce jest na nich przedstawione. Jeśli nie wiedzą, mogą spróbować zgadnąć tworząc własne historie. Na koniec opowiedz im skąd faktycznie pochodzą zdjęcia, pokazując je na mapie Peru.
Machu Picchu
Machu Picchu – najlepiej zachowane miasto Inków, w odległości 112 km od Cuzco. Położone jest na wysokości 2090–2400 m n.p.m. Miasto zbudowano w II połowie XV wieku podczas panowania jednego z najwybitniejszych władców Pachacuti Inca Yupanqui (1438–1471). Pełniło wówczas funkcję głównego centrum ceremonialnego, ale także gospodarczego i obronnego. Zamieszkiwali je kapłani, przedstawiciele inkaskiej arystokracji, żołnierze oraz opiekunowie tutejszych świątyń. Miasto składało się z dwóch części. W Górnej, zwanej hanman, znajdowały się: Świątynia Słońca, Grobowiec Królewski, Pałac Królewski oraz Intihuatana, największa inkaska świętość. W Dolnej mieściły się domy mieszkalne kryte strzechą oraz warsztaty produkcyjne. Na stromych zboczach otaczających miasto znajdowały się tarasy uprawne o szerokości 2-4 m., z pionowymi ścianami między nimi wzniesionymi z kamieni. Miasto opuszczono ok. 1537 roku. Współczesna nazwa miasta jest połączeniem machu (stary) w języku keczua i zapożyczonego z hiszpańskiego słowa pico (szczyt). Oryginalnie miasto nazywało się Patallaqta, od keczuańskich słów pata (stopień, schodek) i llaqta (miasto). (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Machu_Picchu).
Pokaż też uczestnikom i uczestniczkom więcej zdjęć i opowiedz, że dziś Machu Picchu jest jednym z najbardziej turystycznych miejsc na świecie. Codziennie odwiedza je dosłownie tysiące osób.
Cuzco
Pomnik Inki na głównym placu w Cuzco. Cuzco jest najbliższym większym miastem w pobliżu Machu Picchu, pełnym turystów i turystek. Cały region Cuzco, łącznie z Machu Picchu, mimo że należy do najbardziej turystycznych miejsc na świecie, jest też najbiedniejszym regionem w całym Peru. Zapytaj uczestników i uczestniczki czy potrafią zgadnąć dlaczego tak jest? (większość biznesów turystycznych należy do osób z innych krajów, lokalni mieszkańcy i mieszkanki rzadko czerpią z nich jakiekolwiek korzyści).
Kopalnia soli w Świętej Dolinie Inków, niedaleko Cuzco.
To w Świętej Dolinie Inków (ludu, który stworzył najpotężniejsze państwo w Ameryce Południowej, założone w XII wieku) znajduje się również Machu Picchu. Sama Dolina jest jednak dużo mniej turystyczna, wszyscy przyjeżdżają na Machu Picchu nie zdając sobie sprawy, że w Dolinie jest wiele innych ruin i wspaniałych miejsc również wartych odkrycia! Na przykład przedstawiona na zdjęciu kopalnia soli.
2. Podsumowanie gry
Podsumowując zaproś grupy do przygotowania portretów odpowiedzialnego turysty czy turystki. Co odpowiedzialny/a turysta/ka powinien robić, a czego nie? (np. odpowiedzialny/a turysta/ka kupuje lokalne produkty, zna choć kilka słów w języku danego kraju, nie zaśmieca przyrody, szanuje kulturę, jest otwarty/a na poznawanie nowych rzeczy, stara się dowiedzieć jak najwięcej o danym miejscu, odkrywa i wspiera mniej turystyczne miejsca).
Na koniec opowiedz uczestnikom i uczestniczkom historię Amazonas Explorer – agencji turystycznej, która działa w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem środowiska i ludzi. Możesz też podzielić się innymi historiami światozmieniaczy i światozmieniaczek z Ameryki Południowej:
Brazylia: Nie pomagamy ludziom, lecz dajemy im siłę, Chodźmy się zabawić, Nowy pomysł na wiejską rzeczywistość
Argentyna: A co w garnku
Kolumbia: Dźwięk śmieci
Boliwia: Boliwijska Oaza
Chile: Włącz się do gry
Inne zadania, które grupa może zrealizować po warsztacie:
Odpowiedzialna turystyka to nie tylko podróże za granicę! Przygotujcie biwak/wycieczkę do innej miejscowości, wprowadźcie w życie przygotowane przez Was zasady odpowiedzialnej turystyki.
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).
Comments