Współczesny system ekonomiczny nie jest w stanie sprostać pojawiającym się wyzwaniom, co więcej sam jest przyczyną wielu z nich: pogłębiających się nierówności społecznych, ogromnych grup ludzi nie będących w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb, wyniszczania środowiska w zastraszającym tempie. Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki poznają alternatywne, włączające rozwiązania związane z ekonomią i pozyskiwaniem pieniędzy.
Autorka: Anna Książek
Cele główne:
Przyjrzenie się naszemu systemowi ekonomicznemu, znalezienie alternatywnych rozwiązań.
Cele szczegółowe:
Podczas warsztatów uczestnicy i uczestniczki:
Zastanowią się nad funkcją pieniądza
Poznają alternatywne formy ekonomii
Dowiedzą się jak pozyskiwać pieniądze i inne zasoby na działania
1. Historia handlu - Gawęda
Porozmawiajcie chwilę, jak wyglądał świat przed wynalezieniem pieniądza? Czy ludzie handlowali? Jak? Wszystko odbywało się na zasadzie wymiany, barteru. W zamian za dany produkt, np. chleb wytwarzany przez piekarza, można było otrzymać inny produkt, np. ubrania przygotowane przez krawca. Czasem produktów trzeba było szukać poza społecznością, która różnych rzeczy – ze względu na położenie geograficzne czy umiejętności – nie mogła wytwarzać. Znane są na przykład szlaki handlowe Inków, które do dziś można podziwiać w Boliwii czy Peru (pokaż uczestnikom i uczestniczkom kilka zdjęć). Czy wiecie jakie szlaki handlowe przebiegały przez Europę? Wymiana nie zawsze spełniała jednak swoje zadanie, czasem trudno było ocenić wartość danej rzeczy, np. ile trzeba chlebów za jedno ubranie? Pieniądze ułatwiły handel, ujednolicając zasady transakcji. Z czasem jednak okazało się, że pieniądze, mimo ogromnych zalet, mają też swoje wady. Porozmawiajcie chwilę z uczestnikami i uczestniczkami jakie wyzwania wiążą się z pieniędzmi? Funkcja pieniądza została nieco wypaczona doprowadzając do wielkiego bogactwa jednych i ogromnej biedy drugich, przyczyniając się do nierówności społecznych, a nawet łamania prawa człowieka. Co więcej, pogoń za pieniądzem powoduje ogromne zniszczenia w środowisku, ludzie zapatrzeni w zysk często nie biorą pod uwagę kosztów ekologicznych różnych przedsięwzięć. System ekonomiczny nie jest jednak czymś stałym i niezmiennym, wystarczy przyjrzeć się naszej historii. Kapitalizm i „wolny rynek” to stosunkowo nowe i nie w każdym kontekście najlepsze rozwiązanie. Co na ten temat myślą uczestnicy i uczestniczki? Jakie są dobre i złe strony kapitalizmu? Kogo kapitalizm wyklucza i dlaczego? Kapitalizm i wolny rynek często prowadzą do wspomnianych nierówności społecznych czy braku możliwości zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb takich jak jedzenie, czysta woda czy dach nad głową przez ogromne grupy ludzi. Na szczęście na świecie jest wiele osób, które starają się stworzyć alternatywę do istniejącej ekonomii, rozwiązania, które będą bardziej włączające i sprawiedliwe. Dziś poznamy niektóre z nich.
2. Alternatywne rozwiązania – praca w grupach
Podzielcie się na kilkuosobowe grupy. Każda grupa ma za zadanie znalezienie informacji i przygotowanie prezentacji dla pozostałych osób na wskazany temat. Dla ułatwienia możesz rozdać grupom pytania pomocnicze. Każda grupa pracuje nad jednym rozwiązaniem. Upewnij się, że każda grupa ma dostęp do Internetu, np. w swoim telefonie.
Biznesy społeczne
Czym jest biznes społeczny?
Czym różni się biznes społeczny od tradycyjnego?
Podaj przykłady biznesów społecznych z Polski.
W jaki sposób biznesy społeczne odpowiadają na wyzwania wynikające z tradycyjnej ekonomii?
Crowdfunding i minikredyty
Czym jest crowdfunding? Na czym polegają minikredyty?
Podaj przykłady platform crowdfundingowych, wyjaśnij jak one działają.
Podaj przykład ciekawej kampanii crowdfundingowej. O czym trzeba pamiętać przygotowując własną kampanię?
W jaki sposób crowdfunding i minikredyty odpowiadają na wyzwania wynikające z tradycyjnej ekonomii?
„Pay as you like”, „tips” czyli płacisz tyle, ile sam zadecydujesz
Na czym polega płacenie zgodnie z zasadą “pay as you like” [płać ile chcesz], opierającą się na “tips” [napiwkach]?
Podaj przykłady polskich inicjatyw działających na takiej zasadzie (jedną z najbardziej znanych są np. wycieczki po mieście, tzw. „free tours”).
Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania? Jakie wiążą się z nim wyzwania?
W jaki sposób metoda „pay as you like” odpowiada na wyzwania wynikające z tradycyjnej ekonomii?
Gift Economy (tłumaczone jako „Kultura darów”) oraz wymiana
Na czym polega Gift Economy?
Znajdź projekty działające na zasadzie Gift Economy (lub wymiany) w Polsce. Sprawdź np. Wymiennik.
Jakie są mocne i słabe strony takiego rozwiązania?
W jaki sposób Gift Economy i wymiana odpowiadają na wyzwania wynikające z tradycyjnej ekonomii?
3. Alternatywne rozwiązania – prezentacje
Każda grupa prezentuje wyniki pracy. Na podsumowanie zaprezentuj historie światozmieniaczy i światozmieniaczek pokazujące, jak dane rozwiązanie może wyglądać w praktyce:
Biznesy społeczne:
Crowdfunding i minikredyty
„Pay as you like”
Gift Economy
W hotelu Villa Dihovo w Macedonii Północnej obowiązuje zasada „płać, ile chcesz”
Inne zadania, które grupa może zrealizować po warsztacie:
Przeprowadźcie wywiady z osobami zajmującymi się alternatywną ekonomią, np. przedsiębiorcami i przedsiębiorczyniami społecznymi, osobami działającymi na zasadzie „pay as you like”, wymiany czy osobami, które rozpoczęły swoją działalność od platformy crowdfundingowej. Spytajcie o ich historie, doświadczenia z alternatywnymi formami ekonomii, wskazówki.
Znajdźcie inne formy alternatywnej ekonomii, która włącza ludzi i nie niszczy środowiska.
Wykorzystajcie alternatywne formy ekonomii w praktyce (np. realizując warsztat 4 – Pomóżmy!)
Widzisz jakiś błąd w tekście? Chcesz nas wesprzeć tłumacząc scenariusze i historie na różne języki? Skontaktuj się z nami! Wciąż szukamy wolontariuszy i wolontariuszek, którzy chcą pomóc nam w tłumaczeniach na wszelkie języki. Zmieniajmy wspólnie świat na lepsze! --> hello@exchangetheworld.info
Więcej historii światozmieniaczy i światozmieniaczek: exchangetheworld.info
Materiały opublikowane na Changemaker Tool Kit i ExChange The World są udostępniane na licencji creative commons (BY-NC), możesz więc z nich korzystać do woli! Pamiętaj proszę o podaniu źródła i autora/ki. Jeśli używasz wypracowanych przez nas materiałów do celów komercyjnych, podziel się z nami 10% Twojego zysku. Pozwoli nam to dalej rozwijać projekt i tworzyć kolejne materiały edukacyjne. Możesz to zrobić wspierając naszą akcję crowdfundingową (https://zrzutka.pl/pmcpkg) lub kontaktując się z nami bezpośrednio, zwłaszcza jeśli potrzebujesz faktury (anna@exchangetheworld.info).